December 01, 2025
જ્યારે પણ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સરહદ વિશે વાત થાય છે, ત્યારે સૌથી વધુ ચર્ચા અટારી વાઘા સરહદની થાય છે. તે ફક્ત સરહદ રેખા જ નહીં પરંતુ રાજકારણ અને સંસ્કૃતિનું પ્રતીક બની ગયું છે. આ સરહદ ભારતના અટારી ગામ અને પાકિસ્તાનના વાઘા ગામ વચ્ચે આવેલી છે. ભારત અને પાકિસ્તાનના ભાગલા પછી, જ્યારે બંને દેશો અસ્તિત્વમાં આવ્યા, ત્યારે અટારી ભારતનો ભાગ બન્યો અને વાઘા પાકિસ્તાનનો ભાગ બન્યો. તાજેતરના પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા બાદ, ભારતે આ ચેકપોસ્ટ બંધ કરી દીધી છે. આ બધાની વચ્ચે, ચાલો આ બે ગામોનો ઇતિહાસ સમજીએ.
હજારો પરિવારોના વિભાજનનો સાક્ષી..
હકીકતમાં, જો આપણે ઇતિહાસમાં નજર કરીએ તો, અટારી ગામ પ્રખ્યાત શીખ શાસક મહારાજા રણજીત સિંહના સેનાપતિ શ્યામ સિંહ અટારીવાલનું હતું, જ્યારે વાઘા ગામ તેમની મિલકત હતી. ભારત-પાકિસ્તાનના ભાગલા સમયે, આ વિસ્તારમાં હજારો પરિવારોનું વિભાજન થયું હતું. લોકો આ સરહદ દ્વારા એક દેશથી બીજા દેશમાં મુસાફરી કરતા હતા અને અમૃતસર અને લાહોર જેવા શહેરો વચ્ચેના વેપાર અને સામાજિક સંબંધો પણ અહીંથી નક્કી થતા હતા. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, જ્યારે 2005 માં આ સરહદ પર વેપાર પ્રવૃત્તિઓ ફરી શરૂ થઈ, ત્યારે આ સરહદ બંને દેશો વચ્ચે સહયોગનું એક નવું ઉદાહરણ બની ગઈ.
૧૯૫૯માં, ભારત અને પાકિસ્તાનની સરકારોએ બીટિંગ રીટ્રીટ અથવા વાઘા બોર્ડર સેરેમની નામની એક ખાસ પહેલ કરી. દરરોજ સાંજે બંને દેશોના સૈનિકો દ્વારા ધ્વજ ઉતારવાની પરંપરાગત વિધિ છે જે સરહદ પર તૈનાત સૈનિકોની દેશભક્તિ, શિસ્ત અને નિશ્ચયને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ ઘટના ધીમે ધીમે એક મુખ્ય પ્રવાસી આકર્ષણ બની ગઈ જ્યાં લોકો દેશની સરહદોની ભવ્યતાને નજીકથી જોવા માટે આવે છે.
સરહદ રેખા કેવી રીતે રચાઈ?
Trending News
આ સરહદ રેખા કેવી રીતે રચાઈ? આની પણ એક રસપ્રદ વાર્તા છે. ૧૯૪૭માં, બ્રિટિશ વકીલ સિરિલ રેડક્લિફને ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની સરહદ નક્કી કરવા માટે માત્ર ૫ અઠવાડિયાનો સમય આપવામાં આવ્યો હતો. સમયના અભાવે ડિવિઝન લાઇનનો નિર્ણય ઝડપથી લેવો પડ્યો. બ્રિગેડિયર મોહિન્દર સિંહ ચોપરા અને પાકિસ્તાનના નઝીર અહેમદ વચ્ચે ગ્રાન્ડ ટ્રંક રોડ પર ચાલતી વખતે અનૌપચારિક મુલાકાત થઈ અને વાઘા ગામમાં એક ચેકપોસ્ટ સ્થાપવા માટે સંમતિ થઈ. ૧૧ ઓક્ટોબર, ૧૯૪૭ ના રોજ, આ કામચલાઉ ચેકપોસ્ટ કેટલાક ડ્રમ, પથ્થરો અને તંબુઓનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવી હતી.
૨૧ ઓક્ટોબરના રોજ અટારી ગામમાં મળેલી બેઠક પછી, તેને અટારી બોર્ડર તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું. ઘણા વર્ષોથી તે વાઘા બોર્ડર તરીકે જાણીતું હતું, પરંતુ 8 સપ્ટેમ્બર 2007ના રોજ ભારત સરકારે તેને સત્તાવાર રીતે અટારી ચેકપોસ્ટ નામ આપ્યું. અટારી અને વાઘા હવે ફક્ત બે ગામ નથી પરંતુ ભારત-પાકિસ્તાન સંબંધોના ઇતિહાસના જીવંત પ્રતીકો છે.