કોઈપણ દેશની પ્રગતિમાં તેની ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને વધુ સારા રસ્તાઓ મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. તાજેતરના ભૂતકાળમાં, ભારતમાં રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોનું કામ ખૂબ જ ઝડપી ગતિએ થયું છે. 2014માં દેશમાં રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોની લંબાઈ 1,01,011 કિમી હતી જે હવે વધીને 161,350 કિમી થઈ ગઈ છે. દેશમાં હાઈવેનું નેટવર્ક જેટલું ગાઢ છે, તેટલું જ દેશના એક ભાગથી બીજા ભાગમાં મુસાફરી કરવાનું સરળ છે. ભારતમાં સૌથી મોટો રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ 44 છે, જે 4112 કિમી લાંબો છે અને J&K થી તમિલનાડુ સુધી ચાલે છે. પરંતુ આ રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો પરથી પસાર થતી વખતે તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આ હાઈવેના નામ કેવી રીતે પડે છે. ચાલો આ વિશે બધું જાણીએ.
હાઈવેના નામ કેવી રીતે નક્કી થાય છે?
ભારતમાં રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોની જાળવણી માટે 1988માં નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (NHAI)ની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. આ સંસ્થા દેશના રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો સંબંધિત તમામ બાબતોનું ધ્યાન રાખે છે. દેશમાં રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોના નામકરણ માટે એક ખાસ નિયમનું પાલન કરવામાં આવે છે, જેથી માત્ર નંબર દ્વારા જ અનુમાન લગાવી શકાય કે દેશના કયા ભાગમાં ચોક્કસ હાઇવે જોવા મળે છે.
ઉત્તરથી દક્ષિણ તરફ જતા ધોરીમાર્ગો:
દેશના ઉત્તરથી દક્ષિણ તરફ જતા તમામ ધોરીમાર્ગો સમાન નંબર ધરાવે છે, જેમ કે 2, 8, 44 રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ. આ ધોરીમાર્ગોની સંખ્યા પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ વધતા ક્રમમાં આપવામાં આવી છે. ઉદાહરણ તરીકે, ચાલો માની લઈએ કે ઉત્તર-પૂર્વના રાજ્યોમાં સ્થિત હાઈવેની સંખ્યા ઓછી હશે, જ્યારે ગુજરાત, રાજસ્થાન જેવા રાજ્યોમાંથી પસાર થતા હાઈવેની સંખ્યા વધુ હશે. ઉદાહરણ તરીકે, હાઇવે નંબર 2 આસામ, મણિપુર, મિઝોરમ, નાગાલેન્ડ જેવા રાજ્યોમાંથી પસાર થાય છે. જ્યારે નેશનલ હાઈવે નંબર 68 અને 70 રાજસ્થાનમાં છે.
પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ જતા ધોરીમાર્ગો:
તેનાથી વિપરિત, પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ ચાલતા તમામ ધોરીમાર્ગો પર વિષમ નંબરો છે, જેમ કે 1, 3, 17, 77. ઉત્તરથી દક્ષિણ તરફ જતી વખતે આ રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોની સંખ્યા વધે છે. જેમ કે નેશનલ હાઈવે 1 જમ્મુ અને કાશ્મીરમાંથી, 19 બિહાર અને ઉત્તર પ્રદેશમાંથી અને 87 તમિલનાડુમાંથી પસાર થાય છે.
સહાયક હાઇવે:
જો આપણે દેશના ઉત્તરથી દક્ષિણ સુધીના તમામ મુખ્ય ધોરીમાર્ગોની વાત કરીએ તો તેમની સંખ્યા સમમાં 70 અને બેકીમાં 87 જેટલી છે. પરંતુ આ સિવાય દેશમાં ઘણા સહાયક હાઇવે પણ છે. આને બેને બદલે ત્રણ અંકો સાથે કહેવામાં આવે છે. જેમ નેશનલ હાઈવેના સહાયક ધોરીમાર્ગો 301, 501, 701 અને 701A છે, તેમ રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ 28ના સહાયક ધોરીમાર્ગો 128, 128A, 128C, 128D, 328, 328A અને રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ 50ના સહાયક ધોરીમાર્ગો,150A,50A,50A.