હિમાચલ પ્રદેશના કુલ્લુ જિલ્લાના મનાલી શહેરને કોઈ ઓળખની જરૂર નથી. મનાલી શહેર દેશ અને દુનિયામાં જાણીતું છે. અહીં દર વર્ષે લાખોની સંખ્યામાં દેશી અને વિદેશી પ્રવાસીઓ આવે છે. દેવભૂમિ કુલ્લુના એક છેડે આવેલું આ શહેર ખૂબ જ સુંદર છે. જો કે, આ શહેરના નામ પાછળની વાર્તા રસપ્રદ છે. ઋષિનું મંદિર જેમના નામ પરથી મનાલીનું નામ પડ્યું તે પણ જૂની મનાલીમાં છે.
માન્યતાઓ અનુસાર, મનાલી શહેરનું નામ ‘મનુ-આલયા’ પરથી પડ્યું છે. મનાલીનો શાબ્દિક અર્થ છે ‘મનુનું નિવાસસ્થાન’. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, જ્યારે ચક્રીય યુગનો અંત આવ્યો, ત્યારે સમગ્ર વિશ્વ પાણીમાં ડૂબી ગયું હતું. આ પછી, ઋષિ મનુ માનવ જીવન શરૂ કરવા માટે ફરીથી મનાલી પહોંચ્યા અને જૂની મનાલીમાં સ્થાયી થયા. અહીં જ તેમણે પાછળથી સૃષ્ટિની રચના કરી હતી.
મનાલીનું હડિંબા મંદિર ખૂબ પ્રખ્યાત છે.
કુલ્લુ વહીવટીતંત્રની સત્તાવાર વેબસાઇટ જણાવે છે કે મનાલી વિશે એક રસપ્રદ દંતકથા છે. સરકારી વેબસાઈટ પર લખવામાં આવ્યું છે કે ‘મનુ સંહિતા’ના રચયિતા મનુ પહેલીવાર આકાશી નૌકામાં પૃથ્વી પર આવ્યા હતા અને એક વિશેષ સ્થાન પર પોતાનું નિવાસસ્થાન સ્થાપ્યું હતું. મનાલીને મનુના રહેઠાણ ‘મનુ-આલયા’ના વૈકલ્પિક નામ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. મનુને સમર્પિત મંદિર હજુ પણ જૂના મનાલી ગામમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે અને પ્રવાસીઓ અને ભક્તો તેની મુલાકાત લે છે.
મનાલી શહેરમાં શું જોવા જેવું છે
મનાલી શહેર પ્રવાસીઓની પહેલી પસંદ છે. અહીં બિયાસ નદી શહેરની સાથે વહે છે. તે જ સમયે, શિયાળામાં હિમવર્ષાના કારણે પ્રવાસીઓ પણ અહીં પહોંચે છે. મનાલીનું હડિંબા મંદિર ખૂબ જ પ્રખ્યાત છે અને એવું માનવામાં આવે છે કે પાંડવો વનવાસમાં અહીં આવ્યા હતા. આ સિવાય બિયાસ નદી પણ મનાલીથી 50 કિમી દૂર રોહતાંગ પાસની ટોચ પરથી નીકળે છે. એવું કહેવાય છે કે અહીં ઋષિ વેદ વ્યાસે 12 વર્ષ સુધી કઠોર તપસ્યા કરી હતી અને ત્યારબાદ તેમના નામ પરથી નદીનું નામકરણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ સિવાય મનાલીના નાગરમાં આર્ટ ગેલેરી, અટલ ટનલ સહિત ઘણી જગ્યાઓ છે.
ભુંતર એરપોર્ટ મનાલીનું સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ છે. અહીંથી દિલ્હીની ફ્લાઈટ્સ છે. જો કે, મનાલીનું સૌથી નજીકનું રેલ્વે સ્ટેશન જોગીન્દર નગર છે. તે 160 કિમીના અંતરે મંડી-પઠાણકોટ માર્ગ પર એક ટૂંકી લાઈન છે. આ સિવાય પંજાબના કિરતપુરમાં બીજું રેલવે સ્ટેશન છે જે 240 કિલોમીટર દૂર છે. ઉના પણ ટ્રેન દ્વારા આવે છે અને તમે દિલ્હીથી ચંદીગઢ મનાલી નેશનલ હાઇવે દ્વારા અહીં પહોંચી શકો છો.