એક તરફ, ઈરાન અને ઇઝરાયલ વચ્ચે સતત 9મા દિવસે યુદ્ધ વધુ તીવ્ર બની રહ્યું છે. બીજી તરફ, અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર મેળવવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી છે. તેમણે નોબેલ ન મળવા બદલ પોતાનો ગુસ્સો પણ વ્યક્ત કર્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો તમને જણાવીએ કે નોબેલ પુરસ્કાર શું છે અને તેના કેટલા પ્રકાર છે. નોબેલ પુરસ્કાર સાથે કેટલી રોકડ રકમ આપવામાં આવે છે, તે ક્યારે શરૂ થયું અને આ પુરસ્કાર કેવી રીતે આપવામાં આવે છે.
નોબેલ પુરસ્કાર
નોબેલ પુરસ્કાર એ વિશ્વનો સૌથી પ્રતિષ્ઠિત પુરસ્કાર છે, જે ભૌતિકશાસ્ત્ર, રસાયણશાસ્ત્ર, શરીરવિજ્ઞાન અથવા દવા, સાહિત્ય, શાંતિ અને અર્થશાસ્ત્ર સહિત છ અલગ અલગ ક્ષેત્રોમાં ઉત્કૃષ્ટ યોગદાન માટે આપવામાં આવે છે.
નોબેલ પુરસ્કારની શરૂઆત
આલ્ફ્રેડ બર્નહાર્ડ નોબેલના મૃત્યુના પાંચ વર્ષ પછી, ૧૯૦૧ માં નોબેલ પુરસ્કારોની શરૂઆત થઈ. આલ્ફ્રેડ નોબેલ ડાયનામાઈટના શોધક હતા અને આ પુરસ્કાર તેમના દ્વારા છોડવામાં આવેલી મિલકતમાંથી સ્થાપિત કરવામાં આવ્યો હતો. સામાન્ય રીતે નોબેલ પુરસ્કાર સમારોહ 10 ડિસેમ્બરે યોજાય છે, કારણ કે આલ્ફ્રેડ નોબેલનું મૃત્યુ આ તારીખે થયું હતું. આ દિવસે તેમના માનમાં એક એવોર્ડ સમારોહ યોજવામાં આવે છે.
નોબેલ પુરસ્કાર રોકડ રકમ
ભારતમાં નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર પ્રથમ વ્યક્તિ રવિન્દ્રનાથ ટાગોર છે. નોબેલ પુરસ્કારમાં એક સુવર્ણ ચંદ્રક, એક ડિપ્લોમા અને એક રોકડ પુરસ્કારનો સમાવેશ થાય છે, જે ત્રણ વિજેતાઓ વચ્ચે વહેંચી શકાય છે. ૧૯૦૧ માં આપવામાં આવેલા નોબેલ પુરસ્કારની રોકડ રકમ ૧૫૦,૭૮૨ સ્વીડિશ ક્રોના (SEK) હતી, જે ભારતીય રૂપિયામાં ૧૩,૪૯,૮૯૮.૪૭ રૂપિયા બરાબર છે. તે જ સમયે, વર્ષ 2023 માટે નોબેલ પુરસ્કારની રોકડ રકમ 11 મિલિયન SEK હતી, જે સંપૂર્ણ નોબેલ પુરસ્કાર દીઠ ભારતીય રૂપિયામાં 8.1 કરોડ રૂપિયા હતી.
GK ક્વિઝ: 15 દેશોનું રાષ્ટ્રીય પ્રાણી કયું છે?
નોબેલ પુરસ્કાર કેવી રીતે મળે છે?
તમને જણાવી દઈએ કે, પાકિસ્તાનના આર્મી ચીફ અસીમ મુનીરે 2026 ના નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર માટે અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનું નામાંકન કર્યું છે. ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે તણાવની સ્થિતિમાં પાકિસ્તાને અમેરિકાની ભૂમિકાની પ્રશંસા કરી છે. જોકે, નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર મેળવવો સરળ નથી. આ માટે, વિજેતાઓની પસંદગી નોર્વેજીયન નોબેલ સમિતિ દ્વારા કરવામાં આવે છે. નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાની પ્રક્રિયા ઘણી લાંબી છે. સમિતિએ પહેલા નામાંકિત નામો પર વિચાર કર્યો