July 11, 2025
વર્ષોથી બરફની ચાદરમાં લપેટાયેલી એક રહસ્યમય ગુફા, જ્યાં આજે પણ શ્રાવણ મહિનાના દર મહિને લાખો શિવભક્તો ‘બોલ બમ’ ના ગૂંજ સાથે પહોંચે છે. અમરનાથની આ યાત્રા ફક્ત યાત્રા નથી, પરંતુ શ્રદ્ધા, ભક્તિ અને ચમત્કારનું પ્રતીક બની ગઈ છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ પવિત્ર ગુફા લગભગ 500 વર્ષ પહેલાં એક મુસ્લિમ ભરવાડ દ્વારા શોધાઈ હતી.
અમરનાથ યાત્રા આજથી એટલે કે 3 જુલાઈથી શરૂ થઈ ગઈ છે. હિન્દુ ધર્મમાં અમરનાથ યાત્રાનું વિશેષ મહત્વ છે અને દરેક શિવભક્ત માટે બાબા બર્ફાનીના દર્શન કરવા એ કોઈ સ્વપ્નથી ઓછું નથી. પણ શું તમે જાણો છો કે ૫૦૦ વર્ષ પહેલા એક મુસ્લિમ વ્યક્તિએ અમરનાથ ગુફા શોધી કાઢી હતી. ભલે હિન્દુઓ આ યાત્રા કરે છે, પણ આ યાત્રાને સફળ બનાવવામાં સૌથી મોટો ફાળો કાશ્મીરી મુસ્લિમોનો છે. તેથી, અમરનાથ યાત્રાને હિન્દુ-મુસ્લિમ એકતાનું પ્રતીક કહેવામાં આવે છે. આ વાર્તા ફક્ત ઐતિહાસિક દસ્તાવેજોમાં જ નોંધાયેલી નથી, પરંતુ જમ્મુ અને કાશ્મીરની લોકવાયકાઓમાં પણ વારંવાર વર્ણવવામાં આવી છે અને તે આપણને કહે છે કે શ્રદ્ધા કોઈ જાતિ, ધર્મ કે ભાષા પર આધારિત નથી…
વાર્તા એવી છે કે બુટા મલિક નામનો એક સ્થાનિક મુસ્લિમ ભરવાડ પહેલગામ નજીક પોતાના પશુઓ ચરાવવા ગયો હતો. એક દિવસ, ઘેટાં-બકરાં ચરાવતી વખતે, તે એક સાધુને મળ્યો જેની સાથે તેની મિત્રતા થઈ. એકવાર બુટા મલિકને ઠંડી લાગી, ત્યારે સંત તેને એક ગુફામાં લઈ ગયા. ગુફામાં પણ ખૂબ ઠંડી હતી, તેથી સંતે તેમને એક કાંગડી આપી, જે સવારે સોનેરી કાંગડીમાં ફેરવાઈ ગઈ. સવારે જ્યારે બુટા મલિક ગુફામાંથી બહાર આવ્યા, ત્યારે તેમને ઘણા ઋષિઓ ભગવાન શિવને શોધતા જોવા મળ્યા.
મલિકે સંતોને કહ્યું કે તે શિવ વિશે જાણતો નથી પણ એક ચમત્કારિક સંત ચોક્કસ ત્યાં એક ગુફામાં રહે છે, જો તમે કહો તો હું તમને તે ગુફામાં લઈ જઈશ. મલિકની વાત સાંભળીને, બધા ઋષિઓ ગુફામાં પહોંચ્યા અને ત્યાં બરફથી બનેલું એક વિશાળ શિવલિંગ મળ્યું, જ્યાં દેવી પાર્વતી અને ભગવાન ગણેશ પણ તેમની સાથે બેઠા હતા. આ ઘટના પછી અમરનાથ યાત્રા શરૂ થઈ. પાછળથી, જ્યારે ઘણા ઋષિઓ ગુફા પાસે પહોંચ્યા અને આત્મહત્યા કરવા લાગ્યા, ત્યારે મહારાજા રણજીત સિંહે તેને બંધ કરી દીધી.
૪/૬
Trending News
એવું કહેવાય છે કે હિન્દુઓની ધાર્મિક ભાવનાઓને ધ્યાનમાં રાખીને, અહીંના મુસ્લિમો અમરનાથ યાત્રા દરમિયાન બે મહિના સુધી માંસ ખાતા નથી. કાશ્મીરી મુસ્લિમો યાત્રાળુઓને તેમની પાલખી અને ખચ્ચર પર બેસાડીને સમુદ્ર સપાટીથી ૧૨,૭૫૬ ફૂટની ઊંચાઈએ આવેલી અમરનાથ ગુફાની યાત્રા પૂર્ણ કરવામાં મદદ કરે છે.
અમરનાથ ગુફા સુધી પહોંચવા માટે બે રસ્તા છે, એક પહેલગામ થઈને છે જે 46 કિમી લાંબો છે, બીજો રસ્તો બાલતાલ થઈને છે જે 16 કિમી લાંબો છે પરંતુ ચઢાણ મુશ્કેલ છે. અમરનાથ યાત્રા છરી મુબારક સાથે સમાપ્ત થાય છે, જે વાસ્તવમાં એક પવિત્ર ચાંદીની લાકડી છે જેને સાધુઓ રક્ષાબંધનના દિવસે અમરનાથ લઈ જાય છે અને તેની પૂજા કરવામાં આવે છે. યાત્રા શરૂ થતાંની સાથે જ, કાશ્મીરી મુસ્લિમો ‘છડી મુબારક’ ની રાહ જુએ છે કે પવિત્ર લાકડી તેમના ગામ ક્યારે પહોંચશે. તેમની એક ઝલક મેળવવા માટે તેઓ ઘણા દિવસો અગાઉથી તૈયારી કરે છે.
બુટા મલિકની શોધને શ્રદ્ધાંજલિ આપતા, આજે પણ તેમના વંશજો અમરનાથ શ્રાઇન બોર્ડમાં વિશેષ ભૂમિકા ભજવે છે. એવું કહેવાય છે કે દર વર્ષે અમરનાથ યાત્રાની શરૂઆતમાં બુટા મલિક પરિવારને ખાસ સન્માન આપવામાં આવે છે. તેમની પેઢીઓ આજે પણ અમરનાથ યાત્રાની પવિત્ર જવાબદારીમાં ભાગ લે છે. વર્ષ 2002 સુધી, અમરનાથ ગુફામાં શ્રદ્ધાળુઓ પાસેથી થતી કમાણીનો એક તૃતીયાંશ ભાગ બુટા મલિકના પરિવારને જતો હતો; શ્રાઇન બોર્ડની રચના થયા પછી આ વ્યવસ્થા બંધ થઈ ગઈ.