વધતા વીજ વપરાશને ઘટાડવા અને ઉર્જા-કાર્યક્ષમ ટેકનોલોજીઓને પ્રોત્સાહન આપવાના પ્રયાસમાં, કેન્દ્ર સરકાર ટૂંક સમયમાં એક વિશાળ નાણાકીય પ્રોત્સાહન યોજના શરૂ કરવા જઈ રહી છે જે તમને તમારા જૂના એર કંડિશનર (AC) ને નવા 5 સ્ટાર-રેટેડ મોડેલમાં અપગ્રેડ કરવા પર સબસિડી આપશે. બિઝનેસ સ્ટાન્ડર્ડના અહેવાલ મુજબ, વીજળી મંત્રાલય અને બ્યુરો ઓફ એનર્જી એફિશિયન્સી (BEE) હાલમાં આ યોજનાની સમીક્ષા કરી રહ્યા છે, જેની શહેરી વીજળીની માંગ અને ઘરગથ્થુ ખર્ચ પર મોટી અસર થવાની ધારણા છે. ચાલો આ ખાસ યોજના વિશે વિગતવાર જાણીએ…
એસીના વેચાણમાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે
તમને જણાવી દઈએ કે દેશનું વાર્ષિક AC વેચાણ 2021-22માં 8.4 મિલિયન યુનિટથી વધીને 2023-24માં લગભગ 11 મિલિયન યુનિટ થયું છે, પરંતુ આ ઝડપી વૃદ્ધિ સાથે ખર્ચ પણ આવે છે. સરકારી અંદાજ મુજબ, ગયા વર્ષે ઇમારતોમાં લગભગ 500 ટેરાવોટ-કલાક (TWh) વીજળીનો વપરાશ થયો હતો, જેમાં ઠંડકની માંગ લગભગ એક ચતુર્થાંશ હતી.
વાર્ષિક 6,300 રૂપિયાની બચત થશે
ભારતીય ઘરોમાં મોટાભાગના જૂના એસી 3 સ્ટાર કરતા ઓછા હોય છે, જેનો અર્થ એ થાય કે તેઓ નવા, ઉર્જા-કાર્યક્ષમ મોડેલો કરતાં ઘણી વધુ વીજળી વાપરે છે. બ્યુરો ઓફ એનર્જી એફિશિયન્સી (BEE) નો અંદાજ છે કે જૂના AC ને નવા ફાઇવ-સ્ટાર યુનિટથી બદલવાથી રાષ્ટ્રીય ગ્રીડ પરનો બોજ ઓછો થવા ઉપરાંત, વીજળીના બિલમાં વાર્ષિક રૂ. 6,300 સુધીની બચત થઈ શકે છે.
આ યોજના કેવી રીતે કાર્ય કરશે?
રિસાયકલર્સ દ્વારા બાયબેક: ગ્રાહકો તેમના જૂના એસી રિસાયકલરને સોંપી શકે છે અને એક પ્રમાણપત્ર મેળવી શકે છે જે નવું ફાઇવ-સ્ટાર એસી ખરીદતી વખતે કેટલાક ડિસ્કાઉન્ટ માટે રિડીમ કરી શકાય છે.
ઉત્પાદક ડિસ્કાઉન્ટ: એસી ઉત્પાદકો જૂના મોડેલના બદલામાં નવું મોડેલ ખરીદવા પર તાત્કાલિક ડિસ્કાઉન્ટ આપી શકે છે.
વીજળીના બિલ પર ડિસ્કાઉન્ટ: સરકાર, વીજળી વિતરણ કંપનીઓ સાથે મળીને, વધુ કાર્યક્ષમ ઉપકરણો પર અપગ્રેડ કરનારા ઘરો માટે બિલ પર ડિસ્કાઉન્ટ આપી શકે છે.
લાંબા ગાળાની વ્યૂહરચનાનો એક ભાગ
આ યોજના ઇન્ડિયા કૂલિંગ એક્શન પ્લાન (ICAP) હેઠળ ભારતની લાંબા ગાળાની વ્યૂહરચના સાથે પણ જોડાયેલી છે, જે 2038 સુધીમાં કૂલિંગ ઉર્જાની માંગમાં 40 ટકા ઘટાડો કરવાનો લક્ષ્યાંક ધરાવે છે. તેથી, ઉર્જા-કાર્યક્ષમ ઉપકરણો તરફ સ્વિચ કરવું માત્ર ઉર્જા સુરક્ષા માટે જ નહીં પરંતુ આબોહવા કાર્યવાહી માટે પણ મહત્વપૂર્ણ છે.