આપણી પરંપરામાં જો કાગડાનો અવાજ સંભળાય છે, તો એવું કહેવામાં આવે છે કે તે મહેમાનના આગમનના સમાચાર છે, એટલે કે, તેઓને નુકસાનકારક પક્ષીઓ માનવામાં આવતાં નથી અને તેમને ફક્ત મનુષ્યના સાથી માનવામાં આવે છે. કાગડાના કારણે કોઈને કોઈ સમસ્યાનો સામનો કરવો પડ્યો હોય તેવું આ પહેલા ભાગ્યે જ સાંભળ્યું હશે, પરંતુ ભારતીય ઘરના કાગડા આફ્રિકન દેશ કેન્યા માટે ઉપદ્રવ બની ગયા છે. કેન્યા આ કાગડાઓની વધતી વસ્તીથી એટલું કંટાળી ગયું છે કે તે તેમની સામે યુદ્ધના ધોરણે કાર્યવાહી કરવા જઈ રહ્યું છે. આ વર્ષે 31મી ડિસેમ્બર સુધીમાં લગભગ 10 લાખ કાગડાઓને મારી નાખવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે.
તાજેતરમાં આ માહિતી આપતાં કેન્યા વાઇલ્ડલાઇફ સર્વિસે જણાવ્યું હતું કે ભારતીય કાગડા વિદેશી પક્ષીઓ છે જે દાયકાઓથી આપણા સામાજિક જીવન માટે ખતરો છે. આના કારણે દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં હોટેલ ઉદ્યોગને મોટું નુકસાન થયું છે. તેઓ પ્રવાસીઓની પ્લેટમાંથી ખોરાકની ચોરી કરે છે. હોટલોમાં જ્યાં એસી લગાવવામાં આવ્યા છે તે જગ્યાઓ તેમના માળાઓ માટે યોગ્ય છે અને ત્યાં માળો બનાવીને તે વિસ્તારને પ્રદૂષિત કરે છે.
તેવી જ રીતે, તેઓ કૃત્રિમ જળાશયો અને સ્વિમિંગ પુલમાં પુષ્કળ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. એ જ રીતે, તેઓ નાની સ્થાનિક પ્રજાતિઓના પક્ષીઓને મારી નાખે છે, તેમના ઈંડા ખાય છે અને પાકને નુકસાન પહોંચાડે છે. કાગડાઓને સમૂહમાં રહેવાની ટેવ હોય છે. એક તરફ, કેટલાક કાગડા સ્થાનિક પક્ષીઓ પર હુમલો કરે છે અને બીજી તરફ, તેમના કેટલાક સાથીઓ તે પક્ષીઓના ઇંડા પર હુમલો કરી ખાય છે.
તેથી, આવી ઘણી સ્થાનિક પ્રજાતિઓને તેમના નિવાસસ્થાન બદલવું પડ્યું છે, જેણે કેન્યા સહિત ઘણા પૂર્વ આફ્રિકન દેશોની ઇકોસિસ્ટમ પર પ્રતિકૂળ અસર કરી છે. એટલું જ નહીં, તે કેરી અને જામફળના ઝાડને નુકસાન પહોંચાડે છે અને ઘઉં, ડાંગર અને કઠોળના પાકને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે.
તેથી, કેન્યાની સરકારે તેમની સામે યુદ્ધની જાહેરાત કરી છે અને 31 ડિસેમ્બર, 2024 સુધીમાં લગભગ 10 લાખ કાગડાઓને ખતમ કરી દેવામાં આવશે. તેઓ પક્ષીઓને સ્ટારલીસાઇડ નામના ઝેરથી મારશે. કેન્યા સરકાર તેને ન્યુઝીલેન્ડથી આયાત કરશે અને તે હોટલ ઉદ્યોગને આપવામાં આવશે. તેઓ તેને માંસમાં નાખશે અને કાગડાઓને ખવડાવશે અને આ રીતે તેઓ તેમનાથી છૂટકારો મેળવશે.
હવે સવાલો થાય છે કે ભારતીય કાગડા આફ્રિકન મહાદ્વીપમાં કેવી રીતે પહોંચ્યા? કેટલાક લોકો માને છે કે તેમને સૌપ્રથમ 1890ની આસપાસ ઝાંઝીબાર (હવે તાંઝાનિયાનો ભાગ) લઈ જવામાં આવ્યા હતા. તે સમયે ઝાંઝીબાર અંગ્રેજોના કબજા હેઠળ હતું. જ્યારે ભારતીય ગવર્નર ત્યાં તૈનાત હતા, ત્યારે તેમના આદેશ પર તેમને અહીંથી ત્યાં લઈ જવામાં આવ્યા હતા.
તે સમયે, ઝાંઝીબાર જેવા સ્થળોએ ચારે બાજુ પથરાયેલો કચરો એક મોટી સમસ્યા હતી અને તેના કારણે દરરોજ રોગચાળો ફેલાતો હતો. આ સમસ્યાનો સામનો કરવા માટે, ભારતીય કાગડાઓને ત્યાં લાવવામાં આવ્યા હતા જેથી તેઓ તેમને ખાઈ શકે. ભારતીય કાગડાઓની વિશેષતા એ છે કે તેઓ દરેક વસ્તુ ખાય અને પીવે છે.
જો કે, કેટલાક નિષ્ણાતો તેનાથી વિપરિત દલીલ કરે છે કે ભારતીય કાગડાઓને ખૂબ જ ચતુર પક્ષીઓ ગણવામાં આવે છે. તેમની દિશાની સમજ પણ સચોટ છે. તેથી, સદીઓથી, ખલાસીઓ તેમને તેમના વહાણો સાથે લઈ જતા આવ્યા છે જેથી તેઓ સમુદ્રની મધ્યમાં દિશા શોધવામાં મદદ કરી શકે. એ જ રીતે ભારતીય કાગડાઓ ઓસ્ટ્રેલિયા અને આફ્રિકા સહિત વિશ્વના અન્ય ખંડોમાં પણ પહોંચી ગયા છે. તેમની પાસે પ્રવર્તમાન ઇકોસિસ્ટમ અને હવામાનને અનુકૂલન કરવાની અદમ્ય ક્ષમતા છે, તેથી તેઓ જ્યાં પણ પહોંચ્યા છે ત્યાં તેમની વસ્તીમાં ઝડપી વધારો થયો છે.
કારણ ગમે તે હોય, 1917 સુધીમાં વધતી જતી વસ્તીને કારણે તે ઝાંઝીબાર માટે મોટી સમસ્યા બની ગઈ હતી. ઝાંઝીબારે તેમની હત્યા માટે ઈનામની ઓફર પણ કરી પરંતુ તેમની સંખ્યા ઘટાડવાના પ્રયાસો નિષ્ફળ ગયા. તેઓ 1947માં કેન્યા પહોંચ્યા હતા અને હાલમાં ત્યાં તેમની વસ્તી સાડા સાત લાખથી 10 લાખની વચ્ચે હોવાનું માનવામાં આવે છે.