દેવુથની એકાદશી, જેને કાર્તિક એકાદશી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તેનું હિન્દુ ધર્મમાં વિશેષ સ્થાન છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ ચાર મહિનાની યોગ નિદ્રાથી જાગે છે, તેથી તેને દેવોત્થાન એકાદશી તરીકે પણ ઉજવવામાં આવે છે. આ શુભ તિથિ સાથે લગ્ન, ગૃહસ્કાર અને અન્ય શુભ કાર્યો શરૂ થાય છે, જે ચાતુર્માસ (શ્રાવણથી કારતક માસ)માં મુલતવી રાખવામાં આવે છે. આ દિવસ પછી શરૂ થતા તમામ શુભ કાર્યો ધાર્મિક દ્રષ્ટિકોણથી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
દેવુથની એકાદશીનો શુભ સમય
આ વર્ષે દેવુથની એકાદશીની તારીખ 11મી નવેમ્બર 2024ના રોજ સાંજે 6:46 વાગ્યાથી શરૂ થશે અને 12મી નવેમ્બર 2024ના રોજ સાંજે 4:04 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. ઉદયા તિથિ અનુસાર 12 નવેમ્બરે એકાદશી વ્રત રાખવામાં આવશે. 13મી નવેમ્બરે સવારે 6:42 થી 8:51 સુધી ઉપવાસ તોડી શકાશે.
આ દિવસે વ્રત કરનારે પવિત્રતાનું વિશેષ ધ્યાન રાખવું જોઈએ. આ દિવસે સ્નાન કરીને શુદ્ધ વસ્ત્રો પહેરવા જોઈએ અને ભગવાન વિષ્ણુ, માતા લક્ષ્મી અને તુલસીની પૂજા કરવી જોઈએ. આ દિવસે સાત્વિક આહાર લો અને ડુંગળી અને લસણનું સેવન ન કરો. રાત્રિ જાગરણ અને વિષ્ણુની ભક્તિ પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
દેવુથની એકાદશીની પૂજા પદ્ધતિ
સવારે સ્નાન કર્યા પછી પૂજા સ્થળને શણગારવું. ભગવાન વિષ્ણુ અને લક્ષ્મીની મૂર્તિ અથવા ચિત્રને ગંગા જળથી સ્નાન કરાવો, ચંદન અને ફૂલ ચઢાવો. આરતી કરો અને ભગવાનના મંત્રોનો જાપ કરો. આ દિવસે દાનનું મહત્વ છે. બ્રાહ્મણોને અન્ન અને દક્ષિણા આપવાથી અને ગરીબોને અનાજ અને વસ્ત્રોનું દાન કરવાથી પુણ્ય પ્રાપ્ત થાય છે.
આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુના જાગરણથી શુભ કાર્યોની શરૂઆત થાય છે. દેવુથની એકાદશીનું વ્રત કરવાથી પાપોનો નાશ થાય છે અને વ્યક્તિ મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરે છે. જીવનમાં સુખ, સમૃદ્ધિ અને શાંતિ લાવવા માટે આ દિવસનું વિશેષ મહત્વ માનવામાં આવે છે.