November 21, 2024
તાજેતરના વર્ષોમાં ઘણા નવા વાયરસનો ફેલાવો સમગ્ર વિશ્વમાં જોવા મળ્યો છે, જેમાંથી એક મંકીપોક્સ છે. આ વાયરસ મધ્ય આફ્રિકાના કેટલાક ભાગોમાં પહેલાથી જ હાજર હતો, પરંતુ હવે તે વિશ્વના અન્ય ભાગોમાં પણ ફેલાઈ રહ્યો છે. કોવિડનો સામનો કરનાર ભારતમાં આ રોગને લઈને ભય ઉભો થયો છે. આવી સ્થિતિમાં સૌથી મોટો સવાલ એ છે કે શું આ પણ કોરોનાની જેમ ફેલાતો વાયરસ છે? શું તે કોવિડની જેમ શ્વાસની હવા દ્વારા ફેલાઈ શકે છે? શું સુરક્ષા માટે ફરીથી માસ્ક અને સેનિટાઈઝરની જરૂર પડશે? ચાલો જાણીએ આરોગ્ય નિષ્ણાતો પાસેથી..
મહર્ષિ વાલ્મિકી ચેપી રોગ હોસ્પિટલ, નવી દિલ્હીના ભૂતપૂર્વ એચઓડી ડૉ. સરોજ અગ્રવાલ અને યશોદા હોસ્પિટલના વરિષ્ઠ સલાહકાર ડૉ. છવી ગુપ્તા કહે છે, ‘વિશ્વના ઘણા દેશો મંકીપોક્સને કારણે અસરગ્રસ્ત છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા અને દરેક દેશ આ અંગે સતર્ક છે. આ રોગને હળવાશથી ન લેવો જોઈએ. ભારત સરકાર પણ આ રોગનો સામનો કરવા માટે સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર છે અને સમગ્ર દેશમાં એલર્ટ જારી કરવામાં આવ્યું છે. દરેકને સાવચેતી રાખવાની સલાહ આપવામાં આવી રહી છે. ભારતીય લોકો પહેલાથી જ કોવિડ જેવા ભયંકર રોગથી પીડિત હોવાથી તેનાથી બચવા માટે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે.
મંકીપોક્સ એ એક દુર્લભ પરંતુ ગંભીર વાયરલ રોગ છે જે પ્રાણીઓથી માણસોમાં ફેલાય છે. આ વાયરસ શીતળા સાથે સંબંધિત છે, પરંતુ તે શીતળા કરતાં ઓછો જીવલેણ છે. મંકીપોક્સ પ્રથમ વખત 1958માં વાંદરાઓમાં જોવા મળ્યું હતું, ત્યારબાદ તે માણસોમાં પણ જોવા મળ્યું હતું. હાલમાં તે મધ્ય આફ્રિકાના ડેમોક્રેટિક રિપબ્લિક ઓફ કોંગોમાંથી બહાર આવ્યું છે અને વિશ્વના 100 થી વધુ દેશોમાં પહોંચી ગયું છે.
મંકીપોક્સના લક્ષણો સામાન્ય રીતે ચેપના 7 થી 14 દિવસ પછી દેખાય છે. આમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, પીઠનો દુખાવો, લસિકા ગાંઠોમાં સોજો, શરદી અને થાકનો સમાવેશ થાય છે. આ પછી ચહેરા, હાથ અને શરીરના અન્ય ભાગો પર ફોલ્લીઓ દેખાય છે જે પછીથી ફોલ્લાઓનું સ્વરૂપ લે છે.
Trending News
મંકીપોક્સ એક વાયરલ ઝૂનોસિસ રોગ છે. મુખ્યત્વે પ્રાણીઓથી મનુષ્યોમાં ફેલાય છે. તે કરડવાથી, સ્ક્રેચ અને ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીઓના શરીરના પ્રવાહીના સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે. આ સિવાય સંક્રમિત વ્યક્તિના સંપર્કમાં આવવાથી પણ મંકીપોક્સ ફેલાઈ શકે છે. તે હવામાં હાજર એરોસોલ્સ દ્વારા પણ ફેલાય છે, જેમ કે કોવિડ ફેલાયો હતો.
- મંકીપોક્સ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિની ત્વચાના સંપર્કમાં આવવાથી પણ ફેલાય છે.
- મંકીપોક્સના દર્દી સાથે કપ અથવા વાસણો શેર કરવાથી પણ તેનું જોખમ વધી જાય છે.
- દર્દીના પલંગ, ટુવાલ અથવા કપડાંને સ્પર્શ કરવાથી અથવા ગોઠવવાથી પણ આવું થવાનું જોખમ રહેલું છે.
આ રીતે આપણે આપણી જાતને બચાવી શકીએ છીએ
સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખો
તમારા હાથને સાબુ અને પાણીથી નિયમિત રીતે ધોઈ લો. તમે સેનિટાઈઝરનો પણ ઉપયોગ કરી શકો છો.
માસ્ક અને મોજા પહેરો
મંકીપોક્સના લક્ષણો ધરાવતા લોકોથી દૂર રહો અને જો તમે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિની સંભાળ રાખતા હો, તો માસ્ક અને મોજા પહેરો અને પછી દર્દી પાસેથી પાછા આવ્યા પછી તેને યોગ્ય રીતે કાઢી નાખો.
પ્રાણીઓનો સંપર્ક ટાળો – જંગલી પ્રાણીઓ, ખાસ કરીને વાંદરાઓ અને ઉંદરો જેવા પ્રાણીઓ સાથે સંપર્ક ટાળો.
ત્વચાના ઘાને ઢાંકીને રાખો – જો અન્ય કોઈ કારણોસર ત્વચા પર ફોલ્લીઓ હોય તો પણ તમામ નિવારક પદ્ધતિઓ અપનાવો. સ્વસ્થ આહાર લો અને પુષ્કળ પાણી પીઓ.
સામાજિક અંતર જાળવવું પણ જરૂરી
જ્યાં ઘણી ભીડ હોય ત્યાં જાહેર સ્થળોએ જવાનું ટાળો. લોકો સાથે હાથ મિલાવશો નહીં. બિનજરૂરી કોઈપણ વસ્તુને સ્પર્શ કરશો નહીં.
ભારતમાં મંકીપોક્સની અસર
એક અંદાજ મુજબ, ભારતમાં મંકીપોક્સના લગભગ 30 શંકાસ્પદ અથવા સંક્રમિત દર્દીઓ નોંધાયા છે. આ વર્ષે માર્ચમાં પણ એક દર્દી મળી આવ્યો હતો. જો કે આ સંખ્યા ઘણી ઓછી છે, પરંતુ તે વાયરસથી ફેલાતો રોગ હોવાથી તકેદારી, સમયસર ઓળખ અને યોગ્ય સારવારથી મંકીપોક્સનું જોખમ ઘટાડી શકાય છે.