જો તમે તમારા બેંક ખાતામાં મિનિમમ બેલેન્સ નથી રાખતા તો તમારે દંડ ભરવો પડશે. તમારા ખાતામાં મિનિમમ બેલેન્સ ન રાખવા બદલ બેંક તમારી પાસેથી ચાર્જ વસૂલે છે. મિનિમમ બેલેન્સનો આ મુદ્દો સંસદમાં પણ ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો. વિપક્ષે લોકસભામાં લેખિત પ્રશ્નના જવાબમાં નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ આપેલા જવાબ પર આકરા પ્રહારો કર્યા છે. નાણા રાજ્ય મંત્રીએ લોકસભામાં માહિતી આપી હતી કે છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટીમાંથી માત્ર 8500 રૂપિયાની કમાણી કરી છે. તેના પર વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધીએ ટ્વીટ કરીને લખ્યું કે નરેન્દ્ર મોદીના શાસનકાળમાં સામાન્ય ભારતીયોના ‘ખાલી ખિસ્સા’ પણ કાપવામાં આવી રહ્યા છે.
કઈ બેંકે મિનિમમ બેલેન્સમાંથી કેટલી કમાણી કરી?
બેંક ખાતામાં મિનિમમ બેલેન્સ ન રાખવા બદલ બેંક ખાતાધારકો પાસેથી દંડ વસૂલ કરે છે. જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટીથી રૂ. 8500 કરોડની કમાણી કરી છે. દેશની મોટી સરકારી બેંકો પંજાબ નેશનલ બેંક, બેંક ઓફ બરોડા, ઈન્ડિયન બેંક છે. કેનેરા બેંક અને બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટી વસૂલ કરીને કરોડો રૂપિયાની કમાણી કરી છે, જો કે, દેશની સૌથી મોટી જાહેર ક્ષેત્રની બેંક SBIએ નાણાકીય વર્ષ 2020 થી લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટી વસૂલવાનું બંધ કરી દીધું છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોની લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટીની રકમમાં 38 ટકાનો વધારો થયો છે.
જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ નાણાકીય વર્ષ 2020થી 2024 દરમિયાન લઘુત્તમ બેલેન્સ પેનલ્ટીમાંથી 8500 કરોડ રૂપિયા એકત્ર કર્યા છે. SBIએ 2019-20માં મિનિમમ બેલેન્સ પેનલ્ટીથી રૂ. 640 કરોડની કમાણી કરી છે. જ્યારે PNBએ 2023-24માં 633 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી હતી. તેવી જ રીતે નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં બેંક ઓફ બરોડાએ 387 કરોડ રૂપિયા, ઇન્ડિયન બેંકે 369 કરોડ રૂપિયા, કેનેરા બેંકે 284 કરોડ રૂપિયા અને બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ 194 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી છે.
તમારા બેંક ખાતામાં મિનિમમ બેલેન્સ ન રાખવા બદલ સરકાર તમારી પાસેથી દંડ વસૂલે છે. આ મિનિમમ બેલેન્સની મર્યાદા શહેરો અને ગામડાઓ પ્રમાણે બદલાય છે. ઉદાહરણ તરીકે એક શહેરમાં પંજાબ નેશનલ બેંક એકાઉન્ટ માટે લઘુત્તમ બેલેન્સ 2000 રૂપિયા છે, નાના શહેરો માટે તે 1000 રૂપિયા છે અને ગામડાં માટે તે 500 રૂપિયા છે. જો PNB ખાતાધારકો તેમના બેંક ખાતામાં લઘુત્તમ બેલેન્સ જાળવી રાખતા નથી, તો શહેરના ગ્રાહકો પાસેથી 250 રૂપિયા, નાના શહેરોના ગ્રાહકો પાસેથી 150 રૂપિયા અને ગામડાના ખાતાધારકો પાસેથી 100 રૂપિયા દંડ તરીકે વસૂલવામાં આવશે. બેંકોએ મિનિમમ બેલેન્સ અને પેનલ્ટીની રકમ નક્કી કરી છે. જો તમારા ખાતામાં બેલેન્સ આનાથી ઓછું હોય તો બેંકો માસિક અથવા ત્રિમાસિક ચાર્જ વસૂલે છે.
રાહુલ ગાંધીએ મિનિમમ બેલેન્સ પર પેનલ્ટી વસૂલતી બેંકો પર નિશાન સાધ્યું. રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે નરેન્દ્ર મોદીના શાસનમાં સામાન્ય ભારતીયોના ‘ખાલી ખિસ્સા’ પણ કાપવામાં આવી રહ્યા છે. મૈત્રીપૂર્ણ ઉદ્યોગપતિઓના 16 લાખ કરોડ રૂપિયા માફ કરનાર સરકારે ગરીબ ભારતીયો પાસેથી 8500 કરોડ રૂપિયા વસૂલ કર્યા છે જેઓ ‘લઘુત્તમ સંતુલન’ પણ જાળવવામાં અસમર્થ હતા. ‘દંડ પ્રથા’ એ મોદીના ચક્રવ્યૂહનો દરવાજો છે જેના દ્વારા સામાન્ય ભારતીયની કમર તોડવાના પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. પણ યાદ રાખો, ભારતના લોકો અભિમન્યુ નથી પણ અર્જુન છે, તેઓ જાણે છે કે ચક્રવ્યુહ તોડીને તમારા દરેક અત્યાચારનો જવાબ કેવી રીતે આપવો.