રાજકોટમાં દેવુથની એકાદશી બાદ લગ્નની સિઝન શરૂ થવાની છે, પરંતુ લગ્નનું નામ સાંભળતા જ અનેક યુવકો ભાગી જાય છે. જ્યારે પણ માતા-પિતા લગ્ન વિશે વાત કરે છે, ત્યારે તેઓ તેને મુલતવી રાખે છે અથવા કહે છે કે “મારે લગ્ન કરવા નથી.” લગ્ન ન કરવા ઇચ્છવું અને લગ્નથી ડરવું એ બે અલગ બાબતો છે.
કેટલાક લોકો ચોક્કસ કારણોસર લગ્ન કરવાનું ટાળે છે, પરંતુ ખોટા ડોળ અને ઉચ્ચ અપેક્ષાઓ ઘણીવાર “ગેમોફોબિયા” તરફ દોરી જાય છે, જે લગ્નનો ડર છે. લગ્ન પ્રત્યેના આ ડર અંગે સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીની બે વિદ્યાર્થીનીઓ દમડિયા પૂજા અને રાઠોડ નેન્સીએ એક સર્વે કર્યો હતો જેમાં અનેક ચોંકાવનારા ખુલાસા થયા હતા.
લગ્ન ન કરવાનાં કારણો
પૂજા અને નેન્સીએ 1242 લોકો પર એક સર્વે કર્યો જેમાં 90.10% લોકોએ કહ્યું કે આજના યુવાનોમાં લગ્ન ન કરવાનો કે મોડેથી લગ્ન કરવાનો વિચાર છે. 67.80% માને છે કે આજના યુવાનો લગ્નની જવાબદારી લેવા માંગતા નથી. 63.60% લોકો કહે છે કે લગ્ન તેમના લક્ષ્યોને અવરોધે છે, જ્યારે 70.20% માને છે કે લગ્ન તેમની સ્વતંત્રતા પર અસર કરે છે.
કારકિર્દી અને લગ્ન વચ્ચે સંઘર્ષ
68.20% લોકોનું કહેવું છે કે આજના યુવાનો તેમની કારકિર્દીમાં એટલા વ્યસ્ત છે કે તેઓ લગ્ન જેવા સામાજિક રિવાજોને ફગાવી દે છે. 74.40% માને છે કે યુવાનો અન્યના અનુભવોને કારણે લગ્નથી દૂર ભાગી જાય છે. 75.60% લોકોએ કહ્યું કે ઇચ્છિત જીવનસાથી ન મળવાને કારણે તેઓ લગ્ન ટાળે છે. 74.40% લોકો કહે છે કે તેઓ નાણાકીય સમસ્યાઓના કારણે લગ્ન કરતા નથી.
માનસિકતા અને પૂર્વગ્રહની અસર
73.60% લોકોએ કહ્યું કે લગ્નને લઈને પૂર્વગ્રહ પણ લગ્ન ન થવાનું એક કારણ છે. 75.60% લોકો માને છે કે માતા-પિતાના અસફળ લગ્નની અસર યુવાનો પર પણ પડે છે.
વિશ્વાસ અને સ્વતંત્રતાની ઇચ્છા
70.70% લોકોનું કહેવું છે કે યુવાનો અન્ય પર વિશ્વાસ કરી શકતા નથી, તેથી જ તેઓ લગ્ન નથી કરતા. 65.40% લોકોએ કહ્યું કે પશ્ચિમી દેશોની નકલને કારણે ઘણા યુવાનો લગ્નથી અંતર રાખે છે. 76.40% લોકો માને છે કે લગ્નનો ડર વધી રહ્યો છે. 84.70% લોકો કહે છે કે વધુ સ્વતંત્રતાની ઇચ્છા લગ્નના નિર્ણયને પ્રભાવિત કરે છે.
સમાજની બદલાતી વિચારસરણી
જ્યારે આ વિષય પર લોકોનો અભિપ્રાય લેવામાં આવ્યો ત્યારે અનેક અભિપ્રાયો સામે આવ્યા. આજના યુવાનો કારકિર્દી, નામ અને ઓળખ માટે આગળ વધવા માંગે છે અને લગ્ન મુલતવી રાખે છે. જે લોકો લગ્નની જવાબદારીને બોજ માને છે તેઓ તેને નકારી કાઢે છે. તે જ સમયે, “લિવ-ઇન રિલેશનશિપ” નો ટ્રેન્ડ પણ ધીમે ધીમે વધી રહ્યો છે. બાળકો પ્રત્યેની જવાબદારીના વિચારથી પણ ઘણા લોકો ગભરાઈ જાય છે. સ્વજનોના કડવા અનુભવો અને પોતાના ભૂતકાળના ખરાબ અનુભવો પણ લોકોને લગ્નથી દૂર રાખે છે.
લગ્નથી અંતરના કારણે
આજના યુવાનોના લગ્નથી ભાગવા પાછળ ઘણા કારણો હોઈ શકે છે – જવાબદારીઓનો ડર, કારકિર્દીની પ્રાથમિકતા, ઈચ્છિત જીવનસાથી ન મળવો, સંબંધોમાં કડવાશ, છૂટાછેડા પછી લગ્નનો ડર, વિશ્વાસપાત્ર જીવનસાથી ન મળવો. આ બધા કારણો આજના યુવાનોને લગ્નથી દૂર રાખે છે.