ભારતીય રેલ્વે વિશ્વમાં ચોથું સૌથી મોટું નેટવર્ક ધરાવે છે. આ દેશના કરોડો લોકોની જીવનરેખા છે. આરામદાયક અને આર્થિક મુસાફરીને કારણે, લોકો હજુ પણ ટ્રેન દ્વારા લાંબા અંતરની મુસાફરી કરવા માંગે છે. પરંતુ તમે ઘણી વાર ટ્રેનમાં મુસાફરી કરતી વખતે જોયું હશે કે કોચના રંગ અલગ-અલગ હોય છે. પરંતુ શું તમે વિચાર્યું છે કે આ કોચના રંગ અલગ-અલગ કેમ હોય છે. પેસેન્જર ટ્રેનથી લઈને સુપરફાસ્ટ સુધીનો રંગ બદલાય છે. ટ્રેનમાં મુસાફરી કરતા લોકોને પણ આ વાતની જાણ નથી. ચાલો તેમના વિશે વિગતવાર જાણીએ.
તમને જણાવી દઈએ કે ટ્રેનના વાદળી રંગના કોચને ઈન્ટિગ્રલ કોચ ફેક્ટરી (ICF) કહેવામાં આવે છે. રત્ન લાલ રંગના કોચને લિંકે હોફમેન બુશ (LHB) કહેવામાં આવે છે. લીલા રંગના કોચ આ બે કરતા અલગ છે. ઘણી વખત ટ્રેનમાં હળવા પીળા રંગના કોચ પણ જોવા મળે છે. જોકે આવા કોચ ભાગ્યે જ જોવા મળે છે.
લાલ રંગની બોગીને લિંક હોફમેન પણ કહેવામાં આવે છે. આ ખાસ પ્રકારના કોચ જર્મનીમાં બનાવવામાં આવે છે. ભારતીય રેલવે દ્વારા વર્ષ 2000માં આ પ્રકારના કોચની આયાત કરવામાં આવી હતી. હવે આ કોચ પંજાબના કપુરથલામાં તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. લાલ રંગનો કોચ એલ્યુમિનિયમનો બનેલો છે. વજનમાં હળવા હોવાને કારણે, તેઓ ઘણીવાર સુપર ફાસ્ટ ટ્રેન રાજધાની અને શતાબ્દી વગેરેમાં ઉપયોગમાં લેવાય છે. આ ડિસ્ક બ્રેક્સથી સજ્જ છે.
વાદળી રંગના કોચ મોટાભાગે ટ્રેનોમાં જોવા મળે છે. જે ટ્રેનોમાં આ કોચ લગાવવામાં આવ્યા છે તેની સ્પીડ સામાન્ય રીતે 70 થી 140 કિમી પ્રતિ કલાકની વચ્ચે રહે છે. લોખંડના બનેલા આ કોચમાં એર બ્રેક હોય છે. આ જ કારણ છે કે તેનો ઉપયોગ એક્સપ્રેસ અથવા સુપરફાસ્ટ ટ્રેનોમાં થાય છે. વાદળી રંગના કોચ ICFનું સૌપ્રથમ ઉત્પાદન 1952માં કરવામાં આવ્યું હતું. આ ચેન્નાઈ, તમિલનાડુમાં તૈયાર કરવામાં આવે છે.
ગરીબ રથ સિવાય કેટલીક અન્ય ટ્રેનોમાં લીલા રંગના કોચ જોવા મળે છે. આ પ્રકારના કોચનો ઉપયોગ હાઈ સ્પીડ ટ્રેનોમાં પણ થાય છે. ગ્રીન કોચ પર વિવિધ પ્રકારના પેઇન્ટિંગ પણ કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત નાની રેલ્વે લાઈનો પર ચાલતી મીટરગેજ ટ્રેનોમાં પણ લીલા રંગના કોચનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
કેટલીક ટ્રેનોમાં પીળા રંગના કોચ પણ હોય છે. સામાન્ય રીતે ટૂંકા અંતરની ટ્રેનોમાં પીળા રંગના કોચનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ કોચમાં ખુલ્લી બારીઓ હોય છે અને તે ઘણીવાર પેસેન્જર ટ્રેન હોય છે. ઘણી વખત શારીરિક રીતે વિકલાંગ મુસાફરો માટે પણ પીળા રંગના કોચનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. કોવિડ દરમિયાન, આવા કોચને આઇસોલેશન વોર્ડ તરીકે ચલાવવામાં આવ્યા હતા.