ઝારખંડના ખૂંટીથી એક સમાચાર સામે આવ્યા છે, જેણે સમાજ અને વહીવટીતંત્ર બંનેને વિચારવા માટે પ્રેરિત કર્યા છે. 14 વર્ષની એક છોકરીએ એક બાળકીને જન્મ આપ્યો છે. તે 16 વર્ષના છોકરા સાથે લિવ-ઇન રિલેશનશિપમાં રહીને માતા બની હતી, જે તેનાથી બે વર્ષ મોટો હતો.
આ વાર્તા બાળ લગ્ન અને સગીર વયે ગર્ભાવસ્થાની ગંભીર સમસ્યાને ઉજાગર કરે છે. આ ઘટના બાદ, વહીવટીતંત્ર એક અભિયાન શરૂ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે.
એજન્સી અનુસાર, આ ઘટના ખૂંટીના કેઓરા પંચાયતમાં બની હતી. 14 વર્ષની છોકરી 16 વર્ષના છોકરા સાથે રહેતી હતી. બંને પરિવારોએ તેમની સંમતિ આપી હતી. આદિવાસી સમુદાયમાં “ધુકુ” નામની એક પરંપરા છે. આ પરંપરા હેઠળ, એક છોકરો અને છોકરી લગ્ન વિના સાથે રહી શકે છે, અને આ પરંપરાને સમુદાયની સંમતિ પણ મળે છે. આ પરંપરાને કારણે, છોકરી તેના પરિવાર અને સમુદાયની સંમતિથી છોકરા સાથે રહેતી હતી.
હોસ્પિટલમાં જન્મેલી બાળકી
ગયા મંગળવારે, આ 14 વર્ષની બાળકીને તેની માતાએ પહેલા મુર્હુના કોમ્યુનિટી હેલ્થ સેન્ટર (CHC) માં દાખલ કરી હતી. તપાસ કર્યા પછી, ડોકટરોએ શોધી કાઢ્યું કે તે ગર્ભવતી છે અને અકાળે પ્રસૂતિ થઈ રહી છે. તેની સ્થિતિને કારણે, તેને ખુંટી સદર હોસ્પિટલ રિફર કરવામાં આવી હતી. તબીબી દેખરેખ હેઠળ, તેણીએ ગર્ભાવસ્થાના સાતમા મહિનામાં એક બાળકીને જન્મ આપ્યો. સદર હોસ્પિટલના અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે ડિલિવરી સામાન્ય હતી, અને માતા અને બાળક બંને સ્વસ્થ છે. જોકે, બાળકીના અકાળે જન્મને કારણે, બંનેને થોડા દિવસો માટે હોસ્પિટલમાં નિરીક્ષણ હેઠળ રાખવામાં આવશે.
જિલ્લાના બાળ સુરક્ષા અધિકારી (CPO) અલ્તાફ ખાને જણાવ્યું હતું કે, “અમે લાંબા સમયથી NGO અને નાગરિક સમાજ સંગઠનો સાથે મળીને બાળ લગ્ન અને બાળ મજૂરી સામે જાગૃતિ અભિયાન ચલાવી રહ્યા છીએ. પરંતુ આ ઘટનાએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આપણે આ અભિયાનને દરેક ગામમાં વધુ અસરકારક રીતે લઈ જવાની જરૂર છે. અમે ખુંટી જિલ્લાની તમામ 86 ગ્રામ પંચાયતોમાં આ મુદ્દા પર ખાસ જાગૃતિ અભિયાન શરૂ કરીશું.”
તેમણે સમજાવ્યું કે કિશોરીઓને, ખાસ કરીને ગ્રામીણ સમુદાયોમાં, શિક્ષિત કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે નાની ઉંમરે ગર્ભાવસ્થા તેમના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર નકારાત્મક અસર કરે છે, પરંતુ તેમના શિક્ષણ અને ભવિષ્યને પણ બગાડી શકે છે.
છોકરીના પરિવારે અધિકારીઓને જણાવ્યું કે તે નવમા ધોરણમાં હતી અને અભ્યાસ માટે મુર્હુથી લગભગ 14 કિલોમીટર દૂર ભાડાના મકાનમાં રહેતી હતી. આ સમય દરમિયાન, તેણી નજીકના ગામના એક છોકરાને મળી. તેઓ મિત્રો બન્યા અને સંબંધ વિકસાવ્યો. આ દરમિયાન, છોકરી ગર્ભવતી થઈ. છોકરીએ હવે શાળા છોડી દીધી છે, જ્યારે 16 વર્ષનો છોકરો, જેણે તેના પિતાને ગુમાવ્યા છે, તે તેની માતા સાથે રહે છે.
બંનેની અજ્ઞાનતા અને સામાજિક પરંપરાઓએ એવી પરિસ્થિતિ ઊભી કરી છે કે નવજાત છોકરીની જવાબદારી હવે તેમના ખભા પર આવી જાય છે.
આ ઘટના સાબિત કરે છે કે ગ્રામીણ અને આદિવાસી વિસ્તારોમાં બાળ લગ્ન અને નાની ઉંમરે ગર્ભાવસ્થા હજુ પણ થાય છે. નિષ્ણાતો માને છે કે આવી ઘટનાઓને રોકવા માટે, શાળા સ્તરે જાતીય શિક્ષણ અને આરોગ્ય જાગૃતિ અભિયાન ચલાવવું જરૂરી છે. આરોગ્ય નિષ્ણાતોના મતે, નાની ઉંમરે ગર્ભાવસ્થા છોકરીના જીવન માટે જોખમ વધારે છે. અકાળ જન્મ પણ અનેક સ્વાસ્થ્ય જોખમો ઉભા કરે છે.
ખુંટી જિલ્લા વહીવટીતંત્ર માટે હવે સૌથી મોટો પડકાર એ છે કે આદિવાસી સમુદાયની પરંપરાઓનું સન્માન કરીને બાળકો અને કિશોરોને યોગ્ય દિશામાં માર્ગદર્શન આપવું. અધિકારીઓ કહે છે કે આ ફક્ત સરકારી અભિયાનો દ્વારા પ્રાપ્ત કરી શકાતું નથી; પંચાયત, સમુદાયના વડીલો, શિક્ષકો અને પરિવારો પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે. લોકો કહે છે કે ખુંટી જિલ્લામાં બનેલી આ ઘટના ફક્ત એક પરિવારની વાર્તા નથી, પરંતુ દેશના ઘણા ભાગોમાં હજુ પણ અસ્તિત્વમાં રહેલી સામાજિક સમસ્યાનું પ્રતિબિંબ છે. સગીર વયના સંબંધો, ગર્ભાવસ્થા અને માતૃત્વ બાળકોના ભવિષ્ય માટે જોખમી છે.

