December 01, 2025
સરકારે ટુ-વ્હીલર ઉત્પાદક કંપનીઓ માટે વાહન ખરીદતી વખતે બે હેલ્મેટ આપવાનું ફરજિયાત બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આ નવા નિયમને લાગુ કરવા માટે માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રાલયે સેન્ટ્રલ મોટર વાહન નિયમો, 1989 માં જરૂરી ફેરફારોનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. સરકારના એક સત્તાવાર સૂચના અનુસાર, નવા સુધારા નિયમોની અંતિમ સૂચના ગેઝેટમાં પ્રકાશિત થયાના ત્રણ મહિનાની અંદર આ નિયમ ફરજિયાત બનશે.
સૂચનામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “ટુ-વ્હીલર ખરીદતી વખતે, સેન્ટ્રલ મોટર વ્હીકલ (—- સુધારા) નિયમો, 2025 ના અમલીકરણની તારીખથી ત્રણ મહિનાની અંદર, ટુ-વ્હીલર ઉત્પાદકે ભારતીય માનક બ્યુરો દ્વારા નિર્ધારિત સ્પષ્ટીકરણોને અનુરૂપ બે રક્ષણાત્મક હેડગિયર્સ પ્રદાન કરવા પડશે.” પૂરા પાડવામાં આવતા હેલ્મેટ બ્યુરો ઓફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (BIS) દ્વારા નિર્ધારિત ગુણવત્તા ધોરણોને પૂર્ણ કરતા હોવા જોઈએ. જોકે, આ જરૂરિયાત એવા લોકોને લાગુ પડશે નહીં જેમને મોટર વાહન અધિનિયમની કલમ ૧૨૯ હેઠળ મુક્તિ આપવામાં આવી છે.
હેલ્મેટની જોગવાઈ ઉપરાંત, સરકારે અન્ય સલામતીના પગલાંનો પણ પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. ૧ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૬ થી, તમામ નવા L2 કેટેગરીના ટુ-વ્હીલર્સ, જેમાં ૫૦ સીસીથી વધુ એન્જિન ક્ષમતા અથવા ૫૦ કિમી/કલાકથી વધુની ટોચની ગતિ ધરાવતા મોટરસાયકલ અને સ્કૂટરનો સમાવેશ થાય છે, તેમાં એન્ટિ-લોક બ્રેકિંગ સિસ્ટમ (ABS) થી સજ્જ હોવું જરૂરી રહેશે. ABS ભારતીય માનક IS14664:2010 નું પાલન કરે છે, જે વધુ સારું નિયંત્રણ પૂરું પાડે છે અને ખાસ કરીને અચાનક બ્રેક મારતી વખતે સ્કિડિંગની શક્યતા ઘટાડે છે.
પ્રસ્તાવિત નિયમો હાલમાં જાહેર ટિપ્પણી માટે ખુલ્લા છે. નાગરિકો અને હિસ્સેદારોને તેમના સૂચનો અથવા વાંધા મોકલવા માટે પ્રકાશનની તારીખથી 30 દિવસનો સમય આપવામાં આવ્યો છે. મંત્રાલય સાથે comments-morth@gov.in પર ઇમેઇલ દ્વારા ઇનપુટ્સ શેર કરી શકાય છે. આ પગલાં દેશભરમાં માર્ગ સલામતી સુધારવા માટે સરકારના સતત પ્રયાસોનો એક ભાગ છે. હેલ્મેટ અને ABS ફરજિયાત બનાવીને, મંત્રાલય ટુ-વ્હીલર સંબંધિત માર્ગ અકસ્માતોથી થતા મૃત્યુ અને ગંભીર ઇજાઓ ઘટાડવાની આશા રાખે છે.
