દેશમાં ઈલેક્ટ્રિક હાઈવે બનાવવાની તૈયારીઓ થઈ રહી છે, નામ સાંભળીને એવું લાગે કે ઈલેક્ટ્રિક વાહનોની જેમ આ રસ્તાઓ પણ ચાર્જિંગ પર ચાલશે, તો કંઈક એવું છે, પરંતુ રસ્તાઓ ચાર્જ નહીં થાય. આ રસ્તાઓ પર ચાલતા વાહનોને ચાલતી વખતે ચાર્જ કરવામાં આવશે.
તાજેતરમાં જ એક કાર્યક્રમ દરમિયાન માર્ગ અને પરિવહન મંત્રી નીતિન ગડકરીએ દિલ્હીથી જયપુર સુધી ઈલેક્ટ્રિક હાઈવે (ઈ-હાઈવે) બનાવવાની વાત કરી હતી. આ યોજનાથી રોડ નેટવર્કમાં નવી ક્રાંતિ આવશે. તે પહેલાં, ચાલો જાણીએ કે ઈલેક્ટ્રિક હાઈવે શું છે, તેનું નામ શા માટે ઈલેક્ટ્રિક હાઈવે રાખવામાં આવ્યું અને તે ભારતમાં ઈવી સેક્ટર અને રોડ નેટવર્ક માટે કેવી રીતે મોટું ગેમ ચેન્જર બની રહ્યું છે.
ઇલેક્ટ્રિક હાઇવે શું છે?
જો સરળ ભાષામાં સમજીએ તો ઈલેક્ટ્રિક હાઈવે એ હાઈવે છે જેના પર ઈલેક્ટ્રિક વાહનો ચાલે છે, તેના માટે ચાર્જિંગ સિસ્ટમ છે. જે રીતે તમે ટ્રેન અને મેટ્રોની ઉપર ઇલેક્ટ્રિક કેબલ જુઓ છો, તેવી જ રીતે આ હાઇવે પર પણ ઇલેક્ટ્રિક વાહનો માટે ઇલેક્ટ્રિક વાયર હશે, જેની મદદથી હાઇવે પર ચાલતા વાહનોને વીજળી મળશે.
ઇલેક્ટ્રિક વાહનોને ચાર્જ કરવા માટે આ હાઇવે પર ટૂંકા અંતરે ચાર્જિંગ પોઇન્ટ પણ હશે. ભારત માટે આ એક નવો કોન્સેપ્ટ હોઈ શકે છે, પરંતુ વિશ્વના ઘણા દેશોમાં ઇલેક્ટ્રિક વાહનો છે. જર્મનીમાં ઇલેક્ટ્રિક હાઇવેએ ટ્રક ટ્રાફિકમાં લગભગ 60% ઘટાડો કર્યો. તે જ સમયે, આવી બસો સ્વીડન સહિત યુરોપના ઘણા દેશોમાં ચલાવવામાં આવે છે.
સૌપ્રથમ ઇલેક્ટ્રિક હાઇવે ક્યાં બનાવવામાં આવી રહ્યો છે?
દિલ્હી અને જયપુર વચ્ચે 225 કિમીનો પ્રથમ ઇલેક્ટ્રિક હાઇવે બનાવવાની યોજના છે. તે આગામી છ વર્ષમાં પૂર્ણ થશે. આ હાઈવે પર ઈલેક્ટ્રીક બસો દોડવા લાગશે. આ માટે અલગ હાઈવે બનાવવામાં આવી રહ્યો નથી, તેના બદલે હાલના રોડ પર એક ડેડિકેટેડ લેનને ઈવી હાઈવેમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવશે. 2023 સુધીમાં પૂર્ણ કરવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે.
ઇલેક્ટ્રિક હાઇવે કેવી રીતે બનાવવો
આ માટે હાઈવેના ડિવાઈડર પર ઈલેક્ટ્રીક પોલ લગાવવામાં આવશે. વીજ પુરવઠો વાયર દ્વારા કરવામાં આવશે. આ લેનમાં ટ્રેન-મેટ્રોની લાઈનમાં ઈલેક્ટ્રિક બસો દોડશે, જેને કેબલ દ્વારા ઇલેક્ટ્રિક સપ્લાય વાયર સાથે જોડવામાં આવશે. બસોમાં સતત વીજળીનો પુરવઠો રહે છે, તેથી ચાર્જિંગની જરૂર રહેશે નહીં.
આ હાઈવે પર અલગ ચાર્જિંગ સ્ટેશન અથવા સિસ્ટમ સ્થાપિત કરવામાં આવશે, જેથી ઇલેક્ટ્રિક વાહન ચાલકો લાંબા અંતરની મુસાફરી સરળતાથી કરી શકે. ઈલેક્ટ્રિક હાઈવે પર ઈલેક્ટ્રિક કારને ચાર્જ કરવા માટે વિશેષ સુવિધા હશે.
શું ફાયદો થશે
ઇલેક્ટ્રિક હાઇવેના નિર્માણથી ગ્રીન એનર્જીને વેગ મળશે. આ ટ્રાફિક વ્યવસ્થાને ઝડપી બનાવવા અને ગોઠવવામાં મદદ કરશે. ઇંધણ બચાવવા માટે આવા હાઇવેને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે જેથી પ્રદૂષણ ઓછું થાય. ઈલેક્ટ્રિક હાઈવેને કારણે તેલ પરની નિર્ભરતા ઘટશે. ઇલેક્ટ્રિક વાહન ઉદ્યોગમાં રોકાણ રોજગારીની તકો ઉભી કરે છે. ઈ-હાઈવેના વિકાસ સાથે ઈલેક્ટ્રીક બસોની સંખ્યામાં પણ વધારો થશે. ભારતમાં ઇલેક્ટ્રિક વાહનો માટે સારી સ્થિતિ રહેશે.