October 31, 2024
રાખીની જેમ ભાઈ દૂજ પણ ભાઈ અને બહેન વચ્ચેના પ્રેમ અને સંબંધનું પ્રતીક છે. ભાઈ દૂજનો તહેવાર દિવાળી પછી ઉજવવામાં આવે છે અને હિન્દુ કેલેન્ડર મુજબ કારતક મહિનાના શુક્લ પક્ષના બીજા દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. તે વિવિધ પ્રદેશોમાં જુદા જુદા નામોથી ઓળખાય છે, જેમ કે ભાઈ દૂજ, ભાઈ ટીકા, યમ દ્વિતિયા અને ભાત્રી દ્વિતિયા.
ભાઈ દૂજ એક એવો તહેવાર છે જે ભાઈ-બહેનના સંબંધના સારને સંપૂર્ણ રીતે કબજે કરે છે. આ દિવસે ભાઈ પોતાની બહેનના ઘરે જમવા જાય છે અને બહેન ભાઈના લાંબા આયુષ્ય અને સુખની કામના કરે છે. ઘણા લોકો કદાચ આ તહેવારના મહત્વ વિશે જાણતા નથી, તો ચાલો જાણીએ ભાઈ દૂજનું ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક મહત્વ.
ભાઈ દૂજ યમરાજ અને યમુનાની પૌરાણિક કથા સાથે સંબંધિત છે
લોકલ 18 સાથે વાત કરતા ડો. હેતલ પ્રજાપતિએ જણાવ્યું કે, પૌરાણિક કથા અનુસાર, યમરાજની બહેન યમુના તેને વારંવાર પોતાના ઘરે ખાવા માટે બોલાવતી હતી, પરંતુ યમરાજ પોતાના કામમાં વ્યસ્ત હોવાના કારણે તે જઈ શક્યા ન હતા. એક દિવસ ભાઈ દૂજના દિવસે યમરાજ તેની બહેન યમુનાના ઘરે જમવા પહોંચ્યા. યમુનાએ ખૂબ પ્રેમથી પોતાની પસંદગીનું ભોજન તૈયાર કર્યું. તેના પર યમરાજે પોતાની બહેનને વરદાન આપ્યું કે જે ભાઈ આ દિવસે પોતાની બહેનના ઘરે ભોજન કરશે તેની બધી મુશ્કેલીઓ દૂર થઈ જશે. આ જ કારણથી આ દિવસે દરેક ભાઈ પોતાની બહેનના ઘરે ભોજન લેવા જાય છે.
આ દિવસે, બહેન તેના ભાઈને તિલક લગાવે છે, આરતી કરે છે અને તેના હાથમાં દુર્વા મૂકે છે, જે ભગવાન ગણપતિને ચઢાવવા માટે ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. તે ભાઈના દરેક દુ:ખને દૂર કરવાનું પ્રતીક છે. આ સાથે બહેન પોતાના ભાઈ માટે યમનો દીવો પ્રગટાવે છે. તેને દરવાજાની બહાર રાખવામાં આવે છે જેથી ભાઈનું આયુષ્ય લાંબુ હોય અને કોઈપણ પ્રકારની મુશ્કેલીનો સામનો ન કરવો પડે.
