આ વખતે તહેવારોની સિઝનમાં ખાદ્યતેલના ભાવમાં ભારે વધારો જોવા મળ્યો છે. છેલ્લા એક મહિનામાં પામ ઓઈલના ભાવમાં 37%નો વધારો થયો છે. સરસવ અને સોયાબીન તેલના ભાવમાં પણ 25 ટકાથી વધુનો વધારો થયો છે. આનાથી સામાન્ય લોકોના ઘરના બજેટ પર જ અસર નથી પડી, પરંતુ તેની અસર રેસ્ટોરાં, હોટલ અને મીઠાઈની દુકાનો પર પણ જોવા મળી રહી છે, જે નાસ્તા અને અન્ય વાનગીઓ તૈયાર કરવા માટે આ તેલનો ઉપયોગ કરે છે.
સરકારે સોયાબીન, પામ અને સનફ્લાવર ક્રૂડ ઓઈલ પરની આયાત ડ્યુટીમાં વધારો કરતા ખાદ્યતેલોના ભાવમાં આ ઉછાળો આવ્યો છે. પામ ઓઈલનો ભાવ સપ્ટેમ્બરમાં 100 રૂપિયા પ્રતિ લીટર હતો જે ઓક્ટોબરમાં વધીને 137 રૂપિયા પ્રતિ લીટર થયો હતો. સરસવનું તેલ પણ 140 રૂપિયાથી વધીને 181 રૂપિયા થઈ ગયું છે. એ જ રીતે સોયાબીન તેલ અને સનફ્લાવર ઓઈલની કિંમત પણ 120 રૂપિયા પ્રતિ લીટરથી વધીને 148 રૂપિયા પ્રતિ લીટર થઈ ગઈ છે.
સપ્ટેમ્બરમાં, સરકારે આ તેલ પરની આયાત ડ્યૂટી 5.5% થી વધારીને 27.5% અને રિફાઈન્ડ તેલ પર 13.7% થી વધારીને 35.7% કરી હતી, જે 14 સપ્ટેમ્બરથી અમલી છે. આ ખાદ્યતેલો ભારતના આયાતી તેલના મુખ્ય ઘટકો છે અને તે સ્વાભાવિક છે કે તેના ભાવમાં વધારો સામાન્ય ગ્રાહકોને અસર કરશે. ગયા મહિને સરસવના તેલના ભાવમાં પણ 29 ટકાનો વધારો થયો છે. આ ઉછાળાને કારણે સપ્ટેમ્બરમાં છૂટક મોંઘવારી દર 5.5% પર પહોંચી ગયો છે, જે નવ મહિનામાં સૌથી વધુ છે. શાકભાજી અને અન્ય ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓના વધતા ભાવે આ મોંઘવારીને વધુ વેગ આપ્યો છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં પણ કિંમતો વધી છે
રિપોર્ટ અનુસાર વૈશ્વિક ક્રૂડ પામ, સોયાબીન અને સનફ્લાવર ઓઈલના ભાવમાં છેલ્લા એક મહિનામાં અનુક્રમે 10.6%, 16.8% અને 12.3%નો વધારો થયો છે. ભારત તેની ખાદ્યતેલની લગભગ 58% જરૂરિયાતો આયાત દ્વારા પૂરી કરે છે અને તે તેલનો બીજો સૌથી મોટો ઉપભોક્તા અને સૌથી મોટો આયાતકાર છે.
હજુ રાહતની આશા નથી
સૂત્રોનું કહેવું છે કે ગ્રાહકોને આગામી કેટલાક મહિનાઓ સુધી આ વધેલી કિંમતોનો સામનો કરવો પડી શકે છે, કારણ કે સરકાર દ્વારા આયાત ડ્યૂટી ઘટાડવાની શક્યતાઓ હાલમાં ઓછી છે. SEA ના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર બી.વી. મહેતાએ જણાવ્યું હતું કે જો ભારતને ખાદ્યતેલમાં આત્મનિર્ભર બનવું હશે તો ખેડૂતોને વધુ તેલના બીજની ખેતી કરવા પ્રોત્સાહિત કરવા પડશે. તેમણે કહ્યું કે આ ત્યારે જ શક્ય બનશે જ્યારે ખેડૂતોને સારા ભાવ મળશે અને અમે લાંબા સમય સુધી તેલની વધુ પડતી આયાત ન કરીએ.