વિશ્વના બે સૌથી મોટા અર્થતંત્ર ધરાવતા દેશો અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે લાંબા સમયથી તણાવ ચાલી રહ્યો છે. બંને દેશોએ એકબીજાની કંપનીઓ પર ઘણા નિયંત્રણો લાદ્યા છે. ચીન લગભગ ત્રણ દાયકાથી વિશ્વનું કારખાનું રહ્યું છે, પરંતુ હવે અમેરિકા અને પશ્ચિમી દેશોની કંપનીઓ તેના પર તેમની નિર્ભરતા ઘટાડવા માંગે છે. અમેરિકાએ અનેક ચીની વસ્તુઓ પર ટેરિફ વધારવાની જાહેરાત કરી છે. તેમાં સ્ટીલ, સૌર કોષો, લિથિયમ આયન બેટરી અને તેના ભાગો, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો અને તબીબી ઉત્પાદનોનો સમાવેશ થાય છે. આ ટેરિફ આ વર્ષથી 2026 સુધી અનેક તબક્કામાં લાગુ કરવામાં આવનાર છે. ભારત આ તકનો લાભ ઉઠાવી શકે છે.
થિંક ટેન્ક જીટીઆરઆઈનું કહેવું છે કે યુએસ-ચીન ટ્રેડ વોર લંબાવાથી ભારતને તેની નિકાસ વધારવામાં અને અમેરિકન કંપનીઓ પાસેથી રોકાણ આકર્ષવામાં મદદ મળશે તેવી અપેક્ષા છે. યુએસ સેનેટ દ્વારા રજૂ કરાયેલા બે બિલથી ચીનમાંથી આયાત પર અસર થશે. ભારત પાસે આની સાથે તક છે કારણ કે અમેરિકન કંપનીઓ ચીન સિવાય અન્ય વિકલ્પો શોધી રહી છે. જીટીઆરઆઈના સ્થાપક અજય શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું હતું કે જેમ જેમ અમેરિકન કંપનીઓ ચીન પરની તેમની નિર્ભરતા ઓછી કરશે તેમ ભારત માટે તકો વધશે.
ભારતે શું કરવું જોઈએ?
ભારત મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં ખાસ કરીને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ, ટેક્સટાઈલ અને અન્ય ઈન્ડસ્ટ્રીઝમાં વધુ રોકાણ આકર્ષી શકે છે. પીએનટીઆર કાયદાનો હેતુ ચીનની અનુકૂળ વેપાર સ્થિતિને સમાપ્ત કરવાનો છે, જ્યારે એએનટી કાયદાનો હેતુ ચીન અને રશિયા પર કડક કાર્યવાહી કરવાનો છે. શ્રીવાસ્તવે કહ્યું કે ખાસ કરીને એએનટી એક્ટ ભારત માટે મોટી તક પૂરી પાડે છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે અમેરિકન કંપનીઓ ઉત્પાદનને ચીન જેવી બિન-બજાર અર્થવ્યવસ્થાથી દૂર ખસેડવા માંગે છે.
તેમણે કહ્યું કે આ સંદર્ભમાં ભારતે નિકાસ વધારવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે ચીનની કંપનીઓ અને રોકાણને આમંત્રિત કરવાના તેના પ્રસ્તાવ પર પુનર્વિચાર કરવો જોઈએ. ચાઈનીઝ પ્રોડક્ટ્સ પર ઊંચા ટેરિફ ભારતને તેના ઉત્પાદન ક્ષેત્રને મજબૂત કરવાની તક આપે છે. જીટીઆરઆઈએ સરકારને સૂચન કર્યું હતું કે ભારતે ચીનનો વિકલ્પ શોધી રહેલી બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ પાસેથી રોકાણ આકર્ષવા સક્રિયપણે કામ કરવું જોઈએ. ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવાની જરૂર છે, ખાસ કરીને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ, મશીનરી, ટેક્સટાઈલ અને સોલાર પેનલ મેન્યુફેક્ચરિંગમાં…