July 05, 2024
કેન્દ્રીય માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રી નીતિન ગડકરીએ મંગળવારે કહ્યું કે દેશમાં ટોલ વસૂલાતમાં 10,000 કરોડ રૂપિયા સુધીનો વધારો થઈ શકે છે. તેમણે કહ્યું કે જો ગ્લોબલ નેવિગેશન સેટેલાઇટ સિસ્ટમ (GNSS) પર આધારિત ઇલેક્ટ્રોનિક ટોલ કલેક્શન લાગુ કરવામાં આવે તો આવું થઈ શકે છે. તમને જણાવી દઈએ કે નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં ભારતમાં કુલ ટોલ કલેક્શન વાર્ષિક ધોરણે 35 ટકા વધીને રૂ. 64,809.86 કરોડ સુધી પહોંચી ગયું છે.
આ મહિનાની શરૂઆતમાં, NHAI એ રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો પર સેટેલાઇટ આધારિત ઇલેક્ટ્રોનિક ટોલ વસૂલાત માટે વિશ્વભરમાંથી દરખાસ્તો આમંત્રિત કર્યા હતા. આ પગલાનો ઉદ્દેશ્ય રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો પરના ભૌતિક ટોલ બૂથને દૂર કરવાનો છે. નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (NHAI) હાલની ફાસ્ટેગ સિસ્ટમમાં GNSS-આધારિત ઈલેક્ટ્રોનિક ટોલ કલેક્શન (ETC) સિસ્ટમ લાગુ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે. શરૂઆતમાં હાઇબ્રિડ મોડલનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે, જ્યાં RFID-આધારિત ETC અને GNSS-આધારિત ETC બંને એકસાથે કામ કરશે.
શું હાઇબ્રિડ એન્યુઇટી મોડલમાં ફેરફાર થશે?
હાઇવે બાંધકામ પૂર્ણ કરવા માટે હાઇબ્રિડ એન્યુઇટી મોડલ (HAM) ને લવચીક અને બજાર આધારિત બનાવી શકાય છે. હાલમાં, HAM મોડલ હેઠળ, સરકાર કામ શરૂ કરવા માટે ડેવલપરને પ્રોજેક્ટ ખર્ચના 40 ટકા પ્રદાન કરે છે જ્યારે બાકીનું રોકાણ ડેવલપરે કરવાનું હોય છે. ગડકરીએ અહીં એક કાર્યક્રમમાં જણાવ્યું હતું કે, “હું માનું છું કે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો વિકાસ માત્ર કોન્ટ્રાક્ટરો દ્વારા જ થવો જોઈએ.”
તેમણે કહ્યું, “જો કોન્ટ્રાક્ટર એચએએમ મોડલ હેઠળ પ્રોજેક્ટ ખર્ચના 60 ટકાથી વધુ રોકાણ કરવા તૈયાર હોય તો પણ શા માટે સરકારે હંમેશા 40 ટકા ફાળો આપવો જોઈએ? હાઈવેનું બાંધકામ પૂર્ણ કરવાની જરૂર છે અને આ દરખાસ્તો બજાર આધારિત હોવી જોઈએ.” ગડકરીએ એમ પણ સૂચન કર્યું હતું કે રાજ્ય પરિવહન બસોને હાઈવે પર ટોલ ચૂકવવામાંથી મુક્તિ આપવી જોઈએ.
